(Auto-immuunziekten, Long-Covid, Lyme-trauma, Q-koorts, Astma, PDS (prikkelbare darmsyndroom), chronische klachten (van vermoeidheid, slaapproblemen, migraine, depressie, angsten, fobieën, overprikkeling, maagklachten), fibromyalgie, etc.)
(Veel informatie: Leestijd: 15 - 30 min)
Herstel bij systeemziekten: een holistische aanpak
In een ander artikel over de samenhang van onveilige hechtingspatronen en chronische systeemziektes concludeerden we, dat systeemziektes veroorzaakt kunnen worden door een complexe combinatie van factoren En dat onveilige hechting (50% van ons!) daarbij een belangrijke rol kan spelen. In onderstaande afbeelding samengevat:
Samenvattend werden de volgende onderling samenhangende systeemstress/ -systeem verstorende oorzaken genoemd:
- (onveilige) hechting en daarmee samenhangend (ontwikkel) trauma
- oversensitiviteit voor interne stressfactoren (FAL-As ontregeling)
- externe stressfactoren (geweld, werkdruk, stress, virusinfectie en hoog emotionele gebeurtenissen)
- verdere negatieve neuro plastische ontwikkeling als gevolg van de eerste 3 punten: groei van verstoring naar chronische klachten
- HPA-ANS ontregeling
- fysiologische schade
- DNA (aanleg) en veranderde epi-genetische expressie (DNA uiting)
Dit artikel biedt een overzicht van de SYRE methode: een methode om vicieuze cirkels te doorbreken en herstel te bevorderen. Door een combinatie van neuroplasticiteit, lichaamsgerichte therapieën, actief werken aan een gezonde levensstijl en werken aan perspectief kunnen positieve veranderingen worden gerealiseerd.
Neuroplasticiteit als belangrijk onderdeel van de sleutel tot genezing
Ons brein en zenuwstelsel heeft het vermogen om zich aan te passen via neuroplasticiteit: het vormen van nieuwe neurale verbindingen. Dit betekent dat zelfs diepgewortelde patronen doorbroken kunnen worden. Mentale oefeningen zoals affirmaties en visualisaties helpen, maar zijn vaak niet voldoende. Een bredere aanpak is nodig om zowel het zenuwstelsel als de fysieke en emotionele aspecten te ondersteunen. Door systematische herhaling en bewuste training kunnen nieuwe paden in het brein ontstaan, waardoor klachten mogelijk kunnen verminderen en het lichaam zich (gedeeltelijk) herstelt.
De SYRE-methode: vier pijlers voor herstel
- Brain-work (mentale therapie: Brain -> Body) – Werken aan positieve overtuigingen en oefenen voor nieuwe neurale paden
- Body-work (lichamelijke therapie: Body -> Brain) – Trauma en spanningen loslaten door lichaamsgerichte methoden.
- Levensstijl & detox – Verminderen van systeemstress door gezonde voeding, beweging, sociale verbinding en het afleren van ongezonde patronen.
- Nieuw perspectief – Het ontwikkelen van een motiverend toekomstbeeld rondom werk, financiën, wonen en sociale relaties.
Blok 1. Brain-work: Mentale therapie (Brain -> Body)
(keuze uit categorie A, en toepassen B & C)
Mentale therapie richt zich op inzicht en het veranderen van/ herprogrammering van (belemmerende) overtuigingen en daarmee ontwikkeling van nieuwe preferente neurale (denk) paden (neuroplasticiteit). Door samenhang van geest en lichaam ontstaat hierdoor ook een helend effect op lichamelijke verstoringen. (top down benadering)
A. Enkele vormen van cognitieve therapieën (keuze opties):
- Cognitieve Gedragstherapie (CGT) – Negatieve gedachten uitdagen en vervangen.
- Schema Therapie – Oude patronen doorbreken en emotionele blokkades oplossen.
- Acceptance and Commitment Therapy (ACT) – Leren omgaan met gedachten zonder erdoor beheerst te worden.
- Hypnotherapie of NLP – Diepgewortelde (onderbewuste) overtuigingen transformeren door ontspanning en herprogrammering.
B. Affirmaties en visualisaties – (doen! zelfstandig uit te voeren):
- Positieve affirmaties (oa. Louise Hay) – Door positieve, veilige overtuigingen op regelmatige basis (bijv. dagelijks 2* 15 min) te herhalen worden neurale paden her geprogrammeerd.
- Positief toekomstbeeld visualisatie. – Door visualisatie oefeningen van positieve toekomstbeelden (gezondheid, energiek zijn, opgewektheid, positieve omgeving, vol vertrouwen of wenselijke andere toekomstbeelden). Helpt ontwikkeling van alternatieve neurale paden, om negatieve denkpatronen te herstructureren en vermindert stress. (bijv. dagelijks 2* 15 min)
- Limiting belief turnaround – op basis van een lijst van beperkende overtuigingen wordt een lijst met omgekeerde overtuigingen opgesteld waarmee gerichte positieve affirmaties ontstaan die via affirmatieve herhaling (lezen, inbeelden/ervaren en evt. hardop uitspreken), eventueel gecombineerd met EMDR neuraal worden geherprogrammeerd.
C. Dagelijkse journaling – Helpt bij het bewust worden van gedachten en emoties en ondersteunt zelfreflectie en verandering.
Een bewust moment van zelfreflectie inbouwen. Door langdurig een dagboek bij te houden kan ook vooruitgang gemonitord worden als je een maand of enkele maanden terug je aantekeningen vergelijkt met dit moment. Het handmatig schrijven in een dagboek ondersteunt fijne motoriek en spreekt specifieke neurale paden aan. Schrijven vertraagt het denken ook wat bewustzijn stimuleert en piekeren vermindert.
Naast een dagboek is het verstandig om "week- of maand-monitoren" bij te houden om het overzicht over de activiteiten uit de 4 blokken te behouden. Onderstaand een voorbeeld:
Blok 2. Body-work (Body -> Brain) : Lichaamsgerichte therapieën
(keuze uit de lijst)
Lichaamsgerichte therapieën richten zich op de verbinding tussen lichaam en geest. Ze gaan ervan uit dat lichamelijke spanning, trauma of emotionele blokkades zich in het lichaam kunnen vastzetten, en dat het identificeren en verwerken van deze spanning kan helpen bij het herstel. (Bottom up benadering: trauma/FAL-as (Fascia- Autonoom Zenuwstlsel-Limbische systeem) verstoring herstellen) Hier zijn vormen van lichaamsgerichte therapieën waaruit gekozen kan worden:
- Mindfulness & meditatie – Stress verminderen en het zenuwstelsel kalmeren.
- EMDR – Trauma's verwerken en negatieve overtuigingen doorbreken.
- TRE & Somatic Experiencing – Fysieke spanning en opgeslagen trauma loslaten.
- Ademhalingsoefeningen & hartcoherentie – Reguleren van het autonome zenuwstelsel.
- Bio-energetica - ademhaling, beweging en stemgebruik om het lichaamsbewustzijn te vergroten en de energie in het lichaam te bevrijden.
- Rolfing (Structural Integration)
Rolfing is een vorm van diepe bindweefselmassage die zich richt op het herstructureren, bewegingspatronen te verbeteren door fascia (bindweefsel) losser en flexibeler te maken. - Lichaamsgerichte psychotherapie (BGT)
In BGT wordt het lichaam bewust ingezet om emotionele blokkades te verkennen en op te lossen. - Insight Osteopathy, combineert osteopathische technieken (zoals zachte manipulaties) met psychologische inzichten, wat helpt om zowel lichamelijke als emotionele blokkades aan te pakken.
- Feldenkrais-oefeningen. richt zich op het verbeteren van de beweging en het bewustzijn van het lichaam met het idee dat het verbeteren van de bewegingsvrijheid kan leiden tot verbetering van zowel fysieke als mentale gezondheid.
- Trauma massage: massage waarbij een masseur het lichaam masseert terwijl hij of een extra therapeut vraagt om bij spontane herinneringen stil te staan en opkomende emoties (huilen, geluiden etc.) de vrije loop te laten.
- Wandelen in de natuur – Verbetert stemming, verlaagt stress en ondersteunt herstel.
- Yoga & Qi Gong – Bevorderen lichaamsbewustzijn en helpen bij het loslaten van spanning.
- Massage en fysiotherapie – Ondersteunt ontspanning en stimuleert de bloedcirculatie.
Fysiologische Systeemherstel therapie
- Devices: gebruik van neuro stimulerende devices (zoals Neurosyn die ANS regulatie bevordert, (infra)RED light therapy (verbetering mitochondriale functie, of Sauna bezoek. Ook devices die lichaamsfuncties bijhouden waarop je gedrag kunt bijsturen vallen in deze categorie (bijv. Apple watch, WHOOP).
- Koude training en sauna: Bevorderen de doorbloeding en kunnen het immuunsysteem versterken. Let op! Ijsbaden zijn niet altijd aan te raden. Ze kunnen ook juist adrenaline disbalans versterken!
- Hyperbare zuurstof therapie (HBOT): gericht op herstel van weefsel en neurale functie. Kostbaar en kent ook nevenwerkingen.
- Medicatie: Gerichte medicatie op onderdrukken van reacties of afgifte van stoffen in het lichaam. Ook antidepressiva kunnen in deze categorie genoemd worden. Let op! tijdelijk onderdrukken kan evenwichten veranderen. Maar langdurig onderdrukken werkt zelden helend. Laat medicatie altijd door een medisch professional voorschrijven!
- Supplement gebruik: Q10, NMN, resveratrol, curcumin, ashwaganda, vitamines (met name D3 in combinatie met zinc en omega-3 DHA + EPA) of andere middelen worden met regelmaat aanbevolen (let op! supplement gebruik is maatwerk en kan neveneffecten op andere medicatie hebben, stem altijd af met een medisch / orthomoleculair specialist). Mogelijk kan een optimum bepaald worden naar aanleiding van lichamelijk-/bloedonderzoek.
Blok 3: Optimaliseren van levensstijl & detox
Gezonde gewoonten versterken het herstelproces. Je kunt werken aan herstel met de vorige punten, maar als je bepaalde negatieve gewoonten en toxische relaties niet aanpakt ligt terugval, depressie (of zelfs nieuw trauma) opnieuw op de loer. Daarom is het zo belangrijk om ook je levensstijl onder de loep te nemen.
Samengevat:
- Sociale verbinding – Onveilige hechting kan geleid hebben tot verbinding met anderen die je steeds triggeren. Omgaan met een systeemziekte kan leiden tot sociaal isolement. Zoek bewust positieve sociale contacten en vermijd toxische relaties.
- Detox & slaapoptimalisatie – Voldoende rust, afleren van ongezonde leefwijze en het vermijden van schadelijke stoffen verbeteren de regeneratie van het lichaam.
- Aanleren van nieuwe positieve discipline: Dingen doen waar je (lichaam) blij van wordt!
- Verminderen van digitale prikkels – Overmatig schermgebruik kan het zenuwstelseloverbelasten. Plan digitale detoxmomenten in.
Sociale verbinding: Als chronisch zieke met een systeemziekte word je doorgaans helaas vanzelf geconfronteerd met een veranderend patroon in je contacten. Door overprikkeling of beperkingen kun je niet meer deelnemen aan leuke (sociale) dingen die je in het verleden misschien deed.
Daarnaast ontdek je meestal dat helaas niet alle vrienden even inlevend zijn of zelfs toxisch (negativiteit over je situatie, onbegrip, ghosting, (ver)oordelend of je overladen met 'wat je moet doen...'). Een goed moment om afscheid te nemen. Maar zorg wel voor voldoende sociale verbinding en zoek bewust positieve sociale contacten!
Het belang van sociale verbinding wordt vaak enorm onderschat. Net als de vaak ervaren eenzaamheid van iemand met een intense chronische systeemziekte (zoals long Covid, Q-Koorts gevolgen of Fibromyalgie). Vereenzaming ligt op de loer met gedachten van schaamte, wanhoop en radeloosheid. Therapie momenten kunnen een van de weinige momenten in de week zijn dat een alleenstaande contact met anderen heeft. Sociaal contact is absoluut belangrijk voor mentale en lichamelijke gezondheid en herstel! Doorbreken van deze eenzaamheid en bouwen van positieve sociale connectie versterkt herstel en voorkomt terugval.
"Aanraking blijkt goed voor geestelijke en lichamelijke gezondheid" (2024) Nederlands Herseninstituut. Deze grootschalige analyse toonde aan dat vrijwillige aanraking, zoals knuffels of massages, zowel het fysieke als mentale welzijn aanzienlijk verbetert, waaronder vermindering van pijn, angst, depressie en stress. knaw.nl
"Sociale contacten zijn goed voor de hersenen" (2020) Journal of Gerontology: Psychological Sciences. Dit onderzoek onder bijna 300 deelnemers toonde aan dat regelmatige sociale interacties, zoals deelname aan activiteiten of het ontmoeten van vrienden en familie, leiden tot een gezondere hersenstructuur en mogelijk bescherming bieden tegen cognitieve achteruitgang
Detox: Afleren van negatieve gewoonten/ eigen toxisch gedrag: je kunt met oefeningen positieve neurale denkpatronen ontwikkelen, maar het is ook belangrijk verslavingen aan drugs, roken, (alcohol) drinken, social media, koopgedrag, of lust voor seks, macht, status of aandacht doorbreken: loslaten wat jouw lichaam niet dient of juist schade toebrengt is belangrijk. Dit kan in het geval van systeemziekten extra moeilijk (!) zijn omdat verslavingen kunnen afleiden van overprikkeling. Er bestaan diverse organisaties en websites met tips en ondersteuning.
Daarnaast is voldoende slaap en dagelijks drinken van voldoende water enorm belangrijk voor jouw systeem!
Nieuwe positieve discipline opbouwen: bijv. ten aanzien van:
- Voeding– Ontstekingsremmende voeding en minimaliseren van 'processed foods'
- Regelmatig bewegen – Matige inspanning helpt bij herstel zonder overbelasting.
- Inspiratie zoeken, bijv. door inspirerende boeken, podcasts of kunst.
- Ontwikkelen van eigen of nieuwe vaardigheden en
- Investeren in de wereld om je heen.
Het bouwen van goede (nieuwe) gewoonten kost discipline en tijd (van weken tot maanden) (Philippa Lally (2009, University College London, Charles Duhigg (2012, ‘The Power of Habit’), BJ Fogg (Stanford University, Tiny Habits). Maar iedere stap is de eerste stap van een mogelijk mooie wandeling!
Doorgaans werkt het beste:
- Kleine, consistente acties werken beter dan grote, drastische veranderingen.
- Bewustwording van triggers helpt bij het doorbreken van ongewenste gewoonten.
- Gemiddeld enkele weken tot maanden zijn nodig om een nieuwe gewoonte echt duurzaam te maken.
- Omgeving en steun (zoals coaching of steun uit je sociale omgeving) kunnen het proces versnellen.
Blok 4: Werken aan een nieuw perspectief
Een systeemziekte vraagt vaak om een heroriëntatie op de toekomst. Dit kan door:
- Nieuwe doelen stellen – Denk na over wat je nog wél kunt en welke talenten je kunt inzetten.
- Financiële en werkgerichte coaching – Zoek naar nieuwe mogelijkheden in werk en inkomen.
- Zingeving en persoonlijke groei – Vind betekenis in je herstelproces en ontdek nieuwe passies en inspiratie.
- Creatieve expressie – Schrijven, schilderen of muziek maken kunnen helpen om emoties te verwerken en een nieuw perspectief te ontwikkelen.
De sleutelwoorden bij perspectief zijn: motivatie, inspiratie en passie: wat kun je (nog) wel? En wat wil je binnen jouw mogelijkheden (nu, en in de toekomst) en wat past bij jou als persoon en geeft jou energie en hoe ziet het proces daarnaartoe uit? Daar inzicht in krijgen werkt helend!
Inspirerende verhalen over herstel (bijv. in communities) of podcasts met interviews met inspirerende mensen ( bijv. de podcast van Rich Roll) of het lezen van inspirerende artikelen en boeken kunnen positieve neurale ontwikkeling ondersteunen.
Daarom is het verplichten bij arbeidsongeschiktheid van het doen van niet passend (en weinig inspirerend) werk weinig zinvol. Terugval ligt dan onherroepelijk op de loer. Wel is het positief datgene te doen samen met anderen wat je zonder overprikkeling nog kunt doen (niet 'thuiszitten').
Eigenlijk richt blok 1 zich op het heden en verleden (opgebouwde neurale verbindingen), blok 2 & 3 op het nu (lichaamssensaties en gewoonten) en dit blok op de toekomst (perspectief). Enorm belangrijk want toekomst en denken in mogelijkheden geeft je systeem positieve impulsen (en doorbreekt mogelijk piekergedrag!).
Herstel Vraagt Tijd: Geen Quick Fix
Er is geen snelle oplossing voor systeemziekten, maar door een integrale aanpak kan verbetering en in een aantal gevallen herstel worden gestimuleerd. De SYRE-methode helpt om op verschillende niveaus aan genezing te werken, zodat lichaam en geest weer meer in balans komen. Voordeel van de methode is dat je zelf een programma kunt opstellen en kunt kiezen uit opties binnen de (1e twee) blokken. Daarmee voer jij zelf de regie over jouw gerichte herstel!
Het is reeel om te veronderstellen dat er een mate van herstel zal zijn. Sommigen herstellen geheel (en binnen kortere tijd), anderen gedeeltelijk (in lange tijd). Maar als je bij voorbaat al denkt of zegt dat jij niet of maar gedeeltelijk zult herstellen (een negatieve affirmatie!) komt dat jouw herstel zeker niet ten goede!!
Kies per blok methoden die bij jou passen en hou een dagboek/monitor bij, en zet stapsgewijs (kleine) stappen richting een gezonder en veerkrachtiger leven.
Het herstellen van een systeemziekte vraagt om een combinatie van doorzettingsvermogen, flexibiliteit en zelfzorg. Het is niet jouw 'schuld' dat je in deze situatie terecht bent gekomen! Wel kun je ervoor kiezen om met toewijding aan herstel te werken.
Voor over-performers (onveilige angstige hechting) die ondanks beperkingen nog steeds -snel en veel- willen bestaat het risico om ook nu weer zo intensief aan heling te willen werken dat juist weer energetische terugval wordt ervaren! Beter kleine stappen dan een enorm opgetuigd herstelprogramma is het devies.
Onderzoek naar neuroplasticiteit en trauma-interventies suggereert dat minstens zes maanden tot twee jaar van consistente therapie nodig kan zijn om diepgewortelde patronen te doorbreken en het zenuwstelsel te reguleren (Davidson & McEwen, 2012; Porges, 2011).
Voorkom de valkuil van moedeloosheid. Te grote stappen willen maken, aankijken tegen onmogelijkheden of over-presteren en daardoor (steeds) terugval ervaren. Probeer in kleine stappen te denken en hou een (herstel)dagboek bij zodat, als je na een tijd terugbladert, je kunt zien dat er echt progressie is!
Digitale helpende programma's
Digitaal zijn er diverse programma's voor neurale en ANS herprogrammering, inclusief positief (digitaal) lotgenoten contact met succesverhalen die je als onderdeel van je SYRE programma kun gebruiken. Hou er rekening mee dat data opslag buiten Europa andere privacy reglementen kent dan in Europa bij het invullen van niet anonieme vragenlijsten en surveys. We 2 noemen aanbevelenswaardige digitale programma's:
(uitleg en instructie video's & community, backoffice voor vragen). Gericht op ANS herstel (mentaal & Feldenkreis oefeningen.
(startmeting-uitgebreide vragenlijst + 3 en 6 maanden resultaatmeting, uitleg & instructie video's (organisatie, neuroplasticiteit, belemmerende overtuigingen/ affirmatieve en visualisatie oefeningen), formulier formats, overzichtelijk progressie dashboard, community en life mogelijkheid (extra kosten) voor peer group sessies en individuele instructie coaching en backoffice voor vragen). Gericht op neuroplasticiteit en "Limbic Impairment' . Voordeel van dit programma is langdurige oefen discipline en monitoring resultaten).
Lees het artikel over Onveilige hechting & Systeemziekten
De impact van onveilige hechting op systeemziekten
Leer meer over Hechting Stijlen
Inzichten en artikelen over hechtingspatronen
Bezoek nu de 7QiCoaching @HOME pagina
Krachtige inzichten en artikelen over persoonlijke groei
Latest
Systeemziekten en de SYRE methode: een integrale herstelvisie
De samenhang van (Onveilige) Hechting en Systeemziekten
Vriendschap
De impact van hechtingspatronen
Pleasen, over performen of eigen grenzen overschrijden? Signalen van een angstige hechting
