Onveilige hechtingspatronen doorbreken

Onveilige hechtingspatronen veroorzaken vaak bindings- of verlatingsangst in relaties. Ze zijn daarom van grote invloed op je leven(sgeluk).

 Je leest er tegenwoordig steeds meer over. Doorgaans echter vooral over wat verschijnselen zijn die kunnen wijzen op onveilige hechting (zoals vluchtgedrag of behoeftigheid, bindingsangst of verlatingsangst, maar ook over overmatig hard werken, burn-out (!)  of angst voor falen) kunnen een gevolg zijn van onveilige hechting.

Toch lees je doorgaans minder over wat die onveilige hechting nou eigenlijk precies is.  Over wat er in jouw systeem (lichaam) aan de hand is, of over het ontstaan en de achtergronden van onveilige hechting en het belangrijkste; hoe deze onveilige hechtingpatronen te doorbreken?! Daar lees je meer over in dit artikel.

Omdat de oorzaak mede ligt in de ontwikkeling van je autonome zenuwstelsel en in opgeslagen trauma ("bevroren emoties in je lichaam"), is voor het doorbreken van hechtingspatronen doorgaans meer nodig dan alleen gesprekken en inzicht. Een combinatie van cognitieve gesprekken (therapie/coaching), EMDR/hypnotherapie, lichaamsgerichte therapie en relatietherapie heeft de meeste impact. Dat klinkt complex maar de combinatie is meestal nodig. Je leest in dit artikel hoe dat werkt.

Er bestaan vier hechtingspatronen. Ik splits ze voor de eenvoud in drie: veilig gehecht of onveilig gehecht en voor de laatste: behoeftig of vermijdend (de laatste vierde vorm noemen we gedesoriënteerd: eigenlijk een intensieve combinatie van afwisselend behoeftig en vluchtend gedrag). Met onveilige hechtingspatronen, is de kans groter op latere leeftijd om in relaties te belanden in een dans van behoeftigheid/verlatingsangst versus bindingsangst/vlucht- of afzonderingsgedrag.

Eenvoudiger gezegd: bij onveilige hechting spelen altijd (onderbewust) gevoelens van 'het niet waard zijn niet echt geliefd te zijn en onveiligheid in relaties' , en dan kiezen voor compenserend gedrag. Met name als je systeem wordt getriggerd door een gebeurtenis. Daarom zie je dit gedrag meer bij spanningen en als het even niet leuk is in een relatie. De compensatie kan zijn: 

1. enorm je best doen zodat je toch de moeite waard bent.

         Voorbeelden van gedrag wat daaruit volgt:

• Overmatig vriendelijk zijn
• Claimen (steeds bevestiging eigen waardigheid zoeken)
• Onwaardigheid ervaren en afdekken (minderwaardigheid): Steeds bevestiging vragen, steeds onzeker zijn. Anderen 'maar' laten praten en je eigen inbreng voor je houden.
• Pleasen, altijd toegeeflijk zijn, seksueel dingen doen die je minder prettig vindt, anderen altijd hun zin geven,
• Jezelf verwaarlozen: je eigen innerlijke stem negeren of überhaupt niet kennen. Je eigen grenzen niet bewaken. Niet weten wie je bent of wat je wilt. en op anderen gericht zijn
• Je continue op de wens van anderen afstemmen (codependentie), jezelf wegcijferen.
• Overmatig hard werken, prestatiedrang, niet kunnen of mogen ontspannen, te veeleisend zijn voor jezelf of anderen), of, het opgeven en dan bevriezen

2. niet reageren, gevoelens wegduwen, onbereikbaar zijn of vluchten

         Voorbeelden van gedrag wat daaruit volgt:

• Relaties steeds vroegtijdig beëindigen,
• Steeds een nieuwe baan zoeken
• Oppervlakkige relaties hebben
• Gevoelens van boosheid onderdrukken (onderbewust de angst hebben om dan afgewezen te worden)
• Continue naar ratio (logica) gaan en gevoelens en emoties negeren. Niet met gevoelens of emoties kunnen of willen omgaan. 
• Seks vermijden of juist beperken tot veel lustgerichte seks in plaats van liefdevolle intimiteit. Seksverslaving.
• Ook eetstoornissen, Een mate van narcisme (zelfgerichtheid zodat een ander je niet kan afwijzen) of een mate van borderlining (onbetrouwbaarheid, eerst via empathie de ander onderzoeken, en dan afwijzen, gaslighten etc.) kunnen samenhangen met onveilige hechting
• Fobieën (angsten en vermijden) en jezelf afzonderen

Het is belangrijk te stellen dat bovenstaande gedragingen niet altijd een onveilig hechtingspatroon impliceren. Je kunt eens uit je 'evenwicht' zijn, of er kunnen ook andere oorzaken zijn. Als het echter een patroon is, is de kans op onveilige hechting aanwezig.

Iemand met een veilig hechtingspatroon kan delen en onvoorwaardelijk zijn. Het eigenbeeld wordt niet beschadigd omdat de waarde van jezelf en die van de ander wordt gezien. Daaruit volgt respect voor jezelf en de ander. Kunnen luisteren. Argumenten kunnen delen. Gevoelens en emoties mogen uiten (dus ook boos of verdrietig mogen zijn maar ook kunnen vergeven). Zelfverzekerdheid: niet de angst hebben dat anderen je veroordelen. Of als ze dat doen, vertrouwen in je eigenwaarde houden eigenlijk. 

Meer wetenschappelijk onderzoek is nodig maar het wordt steeds duidelijker. In principe lijkt er sprake te zijn van een systeemverstoring. Het is dus vaak niet alleen even een manier van denken die je kunt aanpassen. Meerdere systemen in je lichaam kunnen verstoord zijn (zoals je zenuwstelsel/afstemming tussen je reptielenbrein/limbische brein (emotie/vlucht/aanval/bevries systemen) en je cortex (denken/plannen) en ze beïnvloedden elkaar ook nog eens! En je (para)sympathische zenuwstelsl dat verbonden is met je brein en je hart, longen, darmen. Er kunnen er een aantal zaken (in combinatie!) aan de hand zijn. Zo wordt in onderzoek/literatuur gevonden:

• Aangeleerde negatieve patronen in je cognitie (je programmering van gedachten in je brein/neo-cortex gedeelte van je brein). Negatieve overtuigingen, (al dan niet in je onderbewustzijn) die je continue herhaalt omdat je de 'overtuiging' hebt dat ze 'waar' zijn. "Ik doe er niet toe, ik ben niet goed genoeg, ik moet perfect zijn om geliefd te worden, ik mag geen fouten maken, ik ben lelijk, ik kan dit niet etc.). Houd er rekening mee dat 95% van je overtuigingen in je onderbewust zijn opgeslagen. Dat betekent dat je in je 5% bewustzijn misschien ontkent dat er iets aan de hand is, maar vanuit je onderbewustzijn toch steeds ander gedrag wordt aangestuurd!
• Een verstoring in regulatie tussen je neo-cortex en je reptielenbrein en/of limbische brein. Je neo-cortex is eenvoudig gezegd met name voor denken/logica. Je reptielenbrein en/of limbische brein met name voor primair vluchten/aanvallen/bevriezen respectievelijk emoties. Als je snel een blokkade tussen deze 'breinen' ervaart zul je vatbaarder zijn voor vlucht of aanval gedrag. Ook in je relatie/hechting.
• Een verstoring (verkeerde ontwikkeling of disregulatie) van je autonome zenuwstelsel (Een van je belangrijkste zenuwen is je nervus vagus, die  kent een 'gaspedaal en rem'). Overgaan tot actie of tot rust komen wordt aangestuurd. Hartslag, ademhaling of spijsvertering. Maar dit mechanisme is verstoord: je ventraal/dorsale systeem en daarnaast mogelijk je totale (para)sympatische systeem geeft verstoorde impulsen af.
• Er is sprake van trauma (door onbetrouwbare, boze of afwezige ouders of door latere traumatische ervaringen veroorzaakt door een vorm van bijvoorbeeld conflict, misbruik, geweld, kleinering of negeren wat je brein niet kan verwerken. Trauma is in essentie het gevolg van emoties die niet geuit kunnen worden en daarom worden 'opgeslagen' in je lichaam (bijv. in je fascia, het vlies tussen je huid en spieren). Doordat je gedachten en emoties niet kunnen worden geuit en/of verbinding met je gevoelens en emoties is verstoord ontstaan er blokkades. Je bevriest. Je denken en voelen wordt gescheiden. Trauma wordt ook wel eens bevroren emotie genoemd. Deze blokkades werken vervolgens in op je zenuwstelsel en je cognitie. Zodra trauma impact heeft op de manier hoe je relaties aangaat, of niet meer aan durft te gaan, is er in mijn opvatting dus ook sprake van onveilige hechting.

Waarom deze 'technische' behandeling van hechtingspatronen? Omdat het belangrijk is te beseffen, dat het over een systeempatroon gaat en er dus verschillende soorten behandelingen (nodig) kunnen zijn voor regulatie, of in combinatie meer effectieve behandeling mogelijk is. Je leest er onderstaand meer over. 

Allereerst nog: hoe ontstaan nu die onveilige hechtingspatronen. Die innerlijke systeemverstoringen? Waarom kunnen bijvoorbeeld twee kinderen uit hetzelfde gezin toch andere hechtingspatronen hebben? Of waarom en hoe kan een veilig gehecht iemand toch onveilige hechtingspatronen ontwikkelen? Het is handig onderstaande te beseffen om voor jezelf na te gaan in hoeverre er sprake bij jezelf kan zijn van verstoringen als oorzaak van een onveilig hechtingspatroon.

Genetische aanleg

De ontwikkeling van je lichaam (en dus ook van je brein, zenuwstelsel etc.) is genetisch bepaald. Voordat je dus ook maar een relatie aangaat (met je moeder, vader, familie, vrienden of collega's) heb je (een aangeboren) aanleg om meer of minder afwijkingen te ontwikkelen in je lichaam/systeem. Door generaties heen kan een patroon ontstaan die genetische gevolgen heeft. In spirituele literatuur wordt wel gewezen op de impact van voorouderlijke patronen. Maar zelfs wetenschappelijk (in de epi genetica) wordt gewezen op het feit dat het uiten van bepaalde genetische  eigenschappen te beïnvloeden is.

In principe kunnen patronen van je voorouders van ouder op kind worden doorgegeven. Een angstige of agressieve ouder zal angstig of agressief gedrag vertonen waar het kind mee 'te dealen' heeft. Die angsten of agressie kan veroorzaakt zijn door onveilige hechting van je ouder zelf. Besef dat we in die zin slachtoffers van slachtoffers van slachtoffers kunnen zijn. En dat je door genetische factoren gevoeliger voor stress kunt zijn of aanleg hebt voor onveilige hechting.

Ervaringen in je eerste maanden/jaren

In de eerste maanden van je leven ontwikkelt je zogenaamde dorsaal/ventrale systeem (van je parasympatische zenuwstelsel) zich. Dit systeem reguleert mede hoe je relationeel georiënteerd bent en durft te hechten. Premature geboorte of een afwezige ouder net na geboorte, of een sterk emotioneel afwezige ouder net na geboorde (verdriet of boosheid of door problemen emotioneel instabiele ouder) zijn van invloed op de ontwikkeling van je dorsaal/ventrale systeem, en daarmee op hoe je met relaties omgaat. Een relatie is niet enkel iets cognitiefs (denken). Een baby heeft nog geen ontwikkeld brein. Maar de emoties verstoren de ontwikkeling van het dorsaal/ventrale systeem van de baby.

Als baby ben je volstrekt afhankelijk van je ouder(s) of verzorgers. Zonder gevoed te worden (en daar kun je nog niet om vragen) sterf je! Dus al snel leert een baby met mimiek (gezichtsuitdrukkingen), geluidjes of stevige geluiden (schreeuwen, huilen) hoe een ouder reageert, en of je behoefte aan voeding, aandacht of rust wordt begrepen. Maar ook in deze fase kan er al innerlijke angst en frustratie ontstaan. Door een boze, bange of afwezige ouder die (niet) reageert op jouw signalen. Frustratie die dan nog niet door je brein kan worden gereguleerd omdat dit nog in ontwikkeling is. 

Waarnemen van mimiek en reacties op gedrag worden wel verwerkt. Spiegelneuronen spelen hierbij een belangrijke rol (je lichaam reageert letterlijk op waarneming van gedrag in je omgeving. Je bootst na. Zo zijn de eerste maanden van je leven, en je neurale ontwikkeling al van invloed op hoe je relaties ervaart of  toekomstig zult ervaren. En de (emotionele) beschikbaarheid van de ouder kan bij het ene kind anders zijn dan bij een volgend kind! Daarom kan het bij je broer of zus anders uitpakken. 

Ervaringen tijdens je opvoeding

In de meeste artikelen over onveilige hechting zul je deze factor tegenkomen. Als je ouders je ruimte gaven, vertrouwen schonken, emotioneel stabiel waren, en er voor je waren op momenten dat je dat nodig had, is de kans op veilige hechting het grootste. Je hebt in alle veiligheid geleerd dat je ouders beschikbaar zijn als je ze nodig hebt en je de ruimte geven als je die zoekt. Pas rond je 24e levensjaar is je brein volledig ontwikkeld! Meestal zien we dat veilig gehechte kinderen tussen puberteit en adolescentie steeds meer afstand durven nemen van de ouder(s) en eigen levenswaarden ontwikkelen. Maar de ouders blijven voor moeilijke momenten beschikbaar. 

Ouders die angstig waren ('doe dit nou maar niet', 'pas op...', je mag dit niet en dat niet, geen ruimte voor experimenteren geven, overmatige regels en etiquette opleggen) of boze ouders (boosheid, geweld, agressie, veelvuldig straffen, strenge regels met gevolgen) of afwezige ouders (veel weg voor werk, het kind negeren, onderlinge ruzies zonder aandacht voor het kind etc.) leiden tot onveilige hechting. Als kind ontwikkel je compenserend gedrag om vervelende gevoelens of consequenties te vermijden. Behoeftigheid, aandacht vragen, of vermijden/vluchten.

Een onbetrouwbare ouder, de ene keer liefdevol, dan weer agressief, dan weer angstig leidt tot gedesoriënteerde hechting. Het intensief en continue afwisselen na triggers van bindings- of verlatingsangst.

Ook externe invloeden die de ouder-kind band beïnvloeden (adoptie, armoede, oorlog, geweld, tekort aan voeding, pijn van discriminatie, angsten) spelen via je ouders of verzorgers een belangrijke invloed, en kunnen uiteindelijk leiden tot onveilige hechting.

Ervaringen in liefdesrelaties (na je jeugd)

Vanaf je pubertijd ga je meer amoureuze relaties met anderen aan. Een relatie met iemand met bindings- of verlatingsangst kunnen ook jouw hechtingspatroon veranderen. Je kunt je voorstellen dat als je zelf onveilig gehecht bent, en een relatie hebt met een ander die een onveilig hechtingspatroon heeft, dit het onveilige effect bij jou versterkt. Wisselen tussen een behoeftige of  vermijdende hechtingstijl, of intensivering van je please- of vluchtgedrag kan het gevolg zijn. Een relatie tussen iemand met hechtingsangst en iemand met bindingsangst kan een ware achtbaan van emoties opleveren. Na een relatie waarin je behoeftig was en er alles aan deed om je partner te behouden waarbij de relatie uiteindelijk toch tegen je wil werd beëindigd, kun je ineens in een volgende relatie 'de kat uit de boom kijken' of je gevoelens afschermen en vermijdend worden. Maar ook als je tijdens je opvoeding veilig gehecht was en in onveilige relaties terecht komt kun je alsnog een onveilige hechtingstijl ontwikkelen.

Het goede nieuws is: door de pijn en het verdriet in deze instabiele relaties  (veroorzaakt door de ander, jezelf of door beiden) kan er bewustzijn  ontstaan van je eigen patronen en kun je deze aanpakken! Mensen met onveilige hechting werken vaker eerder in hun leven aan zelfbewustzijn. 

Ervaringen in relaties met anderen, bijvoorbeeld je vrienden of werk (collega's/managers).

Niet alleen liefdesrelaties zijn van invloed op je hechtingspatroon. Ook relaties met anderen, je vrienden,  of collega's of je manager kunnen van invloed zijn. Ik zeg zelf meestal: liefde is onvoorwaardelijk, maar relaties zijn voorwaardelijk. Je hebt vele soorten van relaties. Ook hier speelt jouw eigen hechtingspatroon en dat van de ander een rol, en ontstaat er een    'dans' tussen behoeftigheid en vermijding bij onveilige hechting, die uiteindelijk kan leiden tot intensivering (of vermindering) van je patronen.

Een manager kan onredelijk veeleisend zijn, of onveilig om te benaderen of juist bij problemen steeds afwezig. Collega's kunnen pleasers zijn, of onbereikbaar. Maar het kan ook subtieler gaan. Vanuit je innerlijke onzekerheid kun je overmatige inzet vertonen, die juist gestimuleerd wordt en gevaarlijk kan zijn als jij je grenzen niet bewaakt. Of een compenserend talent (bijv. goed kunnen communiceren omdat je geleerd hebt met veel praten dingen te kunnen reguleren) kan gewaardeerd worden, en zelfs gestimuleerd. Misschien wil je eigenlijk juist een heel ander talent ontwikkelen. Uiteindelijk kun je hiermee in een flinke burn-out terecht komen!

Het zelfde geldt voor vrienden (zolang je dergelijke vriendschappen nog toelaat in je leven). Belangrijke vraag is dus: ken ik mezelf, en kan ik volledig mezelf zijn bij mij vrienden? Voel ik me veilig en wordt ik niet meteen afgerekend op een emotionele bui (verdriet, boosheid)? Mag ik me kwetsbaar opstellen en kunnen we veilig gesprekken voeren over kwetsbare onderwerpen? In een cultuur van ratio en oppervlakkigheid en uiterlijke schijn is dit niet altijd even gemakkelijk! 

Omstandigheden/het lot

Niet alles in het leven is een gegeven. Omstandigheden kunnen je hechtingspatronen beïnvloeden. Zaken die van invloed zijn op je innerlijke angsten en je hechtingspatroon triggeren. Een langdurige ziekte en afhankelijkheid, werkloosheid, agressie of oorlog, geweld op computers of televisie en andere dingen. Innerlijke angsten en (onderdrukte) emoties kunnen je hechtingspatroon intensiveren. En ook die van je levenspartner. Zo kan druk op het werk iemand ineens intensiever maken in behoeftigheid of vermijding in relaties. Een vriendelijk iemand kan onder druk ineens veranderen in een vermijder of een boos mens! 

Het is dus zaak niet altijd (alleen maar) naar je jeugdervaringen te kijken als je met hechtingspatronen aan de slag gaat. Alle (negatieve) ervaringen in relaties met anderen kunnen van invloed zijn.

Hechtingspatronen zijn niet meer dan menselijk. Een veilige hechting heeft voordelen, maar menigeen ontwikkelt onveilige hechting(spatronen). Vroeger leek dat  70% veilig gehecht en 30% van de bevolking onveilig gehecht te zijn. Maar door 'verharding' van het leven, een aanvaarde moraal dat relaties gemakkelijker verbroken worden, en meer focus op consumeren (ook van relaties) en prestatiedruk is de kans op onveilige hechting toegenomen.

Nu je meer inzicht hebt in de essentie van mogelijk verstoorde hechting in jouw systeem, en in de mogelijke oorzaken daarvan, kunnen we stilstaan bij manieren om hechtingspatronen te doorbreken.

(Coaching of therapie) Gesprekken (redeneren/neo-cortex):

Duidelijk krijgen wat er bij jou (of je partner) aan de hand is qua verschijnselen, oorzaken en mogelijke systeem storingen. Overtuigingen veranderen. Doorzien dat bepaalde gedachtepatronen je niet dienen. Welke onderliggende overtuigingen van invloed zijn op jouw gedrag/patronen. Oefenen met omdenken (bijv. met kernkwadranten of the work/byron katie) en (non)dualiteit leren doorzien kan helpen. Persoonlijk leiderschap vormgeven: kiezen tussen angst of liefde gericht leven.

Affirmaties (redeneren/neo-cortex):

Positieve affirmaties 'imprinten': door regelmatig bepaalde positieve overtuigingen te lezen, hardop te zeggen, veelvuldig te herhalen kun je je brein beïnvloeden. Eenvoudig gezegd: door veelvuldig te herhalen ga je het geloven en je ernaar gedragen. Een voorbeeld:

* Ik ben veilig, het komt goed
* Je kunt het
* Ik vind je leuk
* Je bent een mooi mens
* Je krijgt de wind mee
* Ik heb altijd geluk
* Alles komt goed, alles is goed en zinvol
* Alles is liefde
* Ik ben geliefd, ik ben het waard geliefd te zijn
* Ik mag fouten maken, ik hoef niet perfect te zijn

Het gaat er niet zozeer om dat dat dit de waarheid is, maar dat je gelooft dat dit de waarheid is. Daarmee is de kans op gedrag wat vanuit deze overtuigingen gestuurd wordt groter. En daarmee de kans dat anderen van daaruit afgestemd op jou reageren. Daarmee kan het een selffulfilling prophecy worden (een zichzelf tot stand brengend iets). Indirect kun je daardoor vaak rustiger blijven, en minder snel in je reptielenbrein/limbische brein geduwd (vluchten/aanvallen/bevriezen of emotioneel) worden.

EFT: Emotioneel gefocuste therapie (als .. wat voel ik/jij dan?)

De essentie van EFT is dat je gevoelens en emoties leert herkennen en delen (als je dit doet dan gebeurt er dit bij mij ....) en (jezelf en elkaar) beter leert begrijpen, en daardoor ook beter op elkaar kunt reageren. Je blijft rustiger en raakt minder snel in je reptielenbrein/limbische brein (vluchten/aanvallen/bevriezen). Je verdiept je relaties door niet enkel bij waarnemen en beredeneren te blijven, maar ook gevoelens en emoties te doorzien, serieus te nemen, en te accepteren als menselijk en normaal. Eventueel signalen af te spreken als je sterke gevoelens of triggers ervaart.

Nb. een gevoel is een gemoedstoestand, een sensatie (bijvoorbeeld verdrietig zijn, of boos, of angstig, warm of koud, gespannen of ontspannen). Een emotie is het laten en ontladen van sterke gevoelens door bijvoorbeeld te huilen, woede te uiten met bijv. je stem, of te stampen met je voeten etc. We leren in onze cultuur al eeuwen om onze emoties te onderdrukken. Ook in relaties. En juist kunnen en mogen ontladen is nou net enorm belangrijk om geen trauma te ontwikkelen. Daarom is het in een relatie waar je veiligheid wilt ervaren belangrijk om gevoelens en emoties te kunnen delen en bespreken. Zodat je meer rekening met elkaar kunt houden en elkaar niet onnodig triggert. 

EMDR en Hypnotherapie (Van onderbewustzijn naar bewustzijn)

Ik gaf al aan dat 95% van onze gedachten/overtuigingen onderbewust zijn opgeslagen. EMDR en Hypnotherapie zijn een methode, om deze aan de oppervlakte (je 5% bewustzijn) te brengen. Technisch gesproken (ik stel het even heel zwart/wit eenvoudig): de beta golven in je brein (waaktoestand) zijn bewustzijn, de Alfa/Smr/Theta golven (rust/droom toestand) je onderbewustzijn. Met EMDR (een afwisselend piepje in je oren en/of oogbewegingen) of hypnotherapie (een soort geleide meditatie / hypnose) kun je de golven in je brein beïnvloeden; naar je Alfa/Smr/Theta staat gaan en daarmee explorerend beelden of overtuigingen beïnvloeden. Leren wat er in je onderbewustzijn speelt. En je onderbewustzijn te beïnvloeden door bijvoorbeeld positieve affirmaties in je Alfa/Smr/Theta staat van je brein te horen.

Lichaamswerk (para)sympatische zenuwstelsel) en ontspannende teamsport

Door lichaamswerk (adem therapie, massage en gesprek, trillen van je lichaam, spiegel interactie [bijvoorbeeld het overgooien van een bal, of andere interactieve activiteit] kun je de werking van je (para)sympatische zenuwstelsel beïnvloeden. Je sympathische zenuwstelsel is je gaspedaal (adrenaline/cortisol aanmaak) en je parasympathische zenuwstelsel je rem. Door oefeningen kun je leren waarnemen hoe dat in jouw lichaam werkt. En daarmee je innerlijke regulering opnieuw ijken en afstellen. Tot 10 tellen als je emotioneel bent, of eerst drie maal rustig ademhalen is niet zomaar een opmerking! 

Je hartritme variantie is meetbaar (er zijn apps voor je telefoon) en zegt iets over het ritme van je hart. Met adem oefeningen is je hartslag te beïnvloeden. En daarmee je innerlijke stress niveau. Niet voor niets zijn adem technieken al eeuwen een belangrijke yoga-stroming! 

Het is overigens wel een fabeltje dat je dat systeem wel even in korte tijd / na een of een paar lichaamgerichte sessies totaal kunt 'resetten'. Je (para)sympatische zenuwstelsel is een complex systeem wat continue in beweging is. Door regelmatig herhaald lichaamswerk is er wel invloed op uit te oefenen. Een voorbeeld van (een wetenschappelijk onderbouwde) methode is de 'Wim Hof' methode (ademwerk in combinatie met mindwork en ijsbaden!). Ook mindfullness en meditatie is van invloed. 

De kracht van lichaamswerk wordt ook in de wetenschap steeds meer gezien. En zeker bij bijvoorbeeld trauma behandeling is het duidelijk dat de impact van enkel cognitieve gesprekken klein is, en dat juist in combinatie (!) met lichaamswerk er betere resultaten te behalen zijn. Het gaat immers over het losmaken van bevroren emoties. En het weer in contact komen tussen brein en lichaam.

In meer spirituele kringen wordt dit al langer toegepast. Oude tantrische rituelen (tantra heeft weinig met de new age vertaling van seks te maken! Het staat voor spirituele stromingen) zijn (koud)water overgietingen, trillen, trappelen en schreeuwen. Een praktijk die op Bali door priesters en therapeuten al honderden jaren en nog steeds actief wordt toegepast, maar ook extatische dans, soms met roepen en huilen, of trilbewegingen maken. Iets wat in onze 'nuchtere' rationele maatschappij met argusogen wordt bekeken maar al duizenden jaren succesvol wordt toegepast. Ook kalmerende massage of theta healing, klankschaaltherapie, meditatie en mindfullness, of werken met etherische oliën wordt in Azië veelvuldig toegepast om spanningen te reguleren. En daarmee de wisselwerking tussen cortex en limbisch en/of (para)sympathisch zenuwstelsel. Met de New Age beweging zijn deze methoden via de USA ook in Nederland beland. En steeds meer betrokken in wetenschappelijk onderzoek. Inmiddels is het positieve effect van mindfullness, meditatie, yoga of lichaamsgerichte therapie meer bekend en geaccepteerd in onze maatschappij. 

Voeding is ook een belangrijke vorm van lichaamswerk. Het is inmiddels duidelijk dat je microbioom (de combinatie van stofjes en bacteriën in je darmen) van grote invloed is op je (para)sympatische zenuwstelsel. Als je gezonde onbewerkte voeding eet, voldoende onbespoten groenten, niet te veel vlees (en als je het al eet dan liefst biologisch/verantwoord vlees) en ook voldoende water neemt zal je zenuwstelsel daar positief op reageren. Zoete frisdrank, patat en andere bewerkte voeding (alles in pakjes of met e-nummers) maken je letterlijk minder chill. Wie had dat gedacht?! Dat hoe je eet kan beïnvloeden hoe je relationeel in je vel zit en je hechtingspatronen beïnvloedt!! Net als voor voeding geldt dit ook voor slaap/rust/ontspanning. Allemaal lichaamswerk. Vuistregel is: stress triggert je onveilige hechting, kalmte maakt je in staat om je hechtingspatronen te veranderen.

Tot slot is (team) sport (maar dan niet enorm prestatiegericht maar meer ontspannend) in dit kader nuttig. Je ontspant, maakt fysiek (indirect) contact met anderen en door op elkaar te anticiperen stimuleer je jouw (para)sympathische zenuwstelsel in positieve zin. 

In principe is onveilige hechting (ook) een vorm van trauma. Trauma behandeling is daarom ook in dit kader effectief. Bij traumabehandeling is lichaamswerk essentieel. Wil je daar meer over weten dan is het boek "the body keeps the score" van Bessel van der Kolk een aanrader!

Spirituele healing

Sommigen geloven in het bestaan van een hogere energie die op je inwerkt. In een universum, God, of het Goddelijke. Religie en sjamanisme predikt nog altijd medemenselijkheid, compassie en beginselen van onvoorwaardelijke liefde en het belang van duurzame relaties. Ook wetenschap doorziet inmiddels via quantum fysica en relativiteitstheorie dat er meer realiteiten gelijktijdig kunnen plaatsvinden in een ander tijd/ruimte concept. Daar ontmoet wetenschap de spiritualiteit (mensen als Einstein of Steven Hawking of Niels Bohr waren, geen domme jongens, en geloofden dat er meer is dan wat je hier in tijd/ruimte waarneemt en ... niet onbelangrijk, toonden dat wetenschappelijk aan). Een aanrader in dit kader is het boek van Joe Dispenza, becoming supernatural, waarin wordt uitgelegd hoe je met kundalini meditatie je werkelijkheid kunt beïnvloeden.

Of je nou gelooft in spiritualiteit en/of in wetenschap, zelfs de kracht van 'placebo/nocebo' speelt hier een rol: je onderbewuste kan jouw lichaamssystemen (en dus ook jouw hechtings impulsen) in positieve zin beïnvloeden! Een imprint dat een gebed, yoga, meditatie etc. helpt verandert jouw systeem in positieve zin!

7Qi Coaching

7Qi coaching werkt integratief. Dus zowel cognitief (mentaal) als met lichaamswerk. Daarom heeft 7Qi coaching snel impact op onveilige hechtingspatronen. Het is afgeleid van de oude chakra wijsheden. In onderstaande plaatje zie je de samenhang tussen je Qi (lichaam, emoties, overtuigingen, gevoelens, denken, bezieling en inspiratie) en je lichaam (incl. je pineal gland!). 

Koester veilige relaties (met iedereen!).

Bij onveilige hechting is vertrouwen opbouwen in de relatie met jezelf en met anderen essentieel. Sommige relaties voelen veiliger dan andere. Dat kan onder andere liggen aan een veilig hechtingspatroon bij de ander, maar ook aan een meer -liefde gerichte in plaats van angst gerichte- basishouding. Delen, veiligheid, compassie, troost, respect, hoop, vriendelijkheid, interesse, luisteren en inleven) brengen rust en vertrouwen. Competitie, altijd discussie, onrust, verslaving, en een zucht naar meer, geld, macht, dingen brengt onrust en geen duurzaam geluk. En juist het 'soothen' (in alle rust en bevestiging) kunnen functioneren geeft een gevoel van veiligheid. In jezelf en met anderen.

Ga eens voor jezelf na. Hoe zien jouw relaties en vriendschappen eruit? Mag je plezier hebben samen maar kun jij en de ander ook kwetsbaarheid of emoties uiten? Hoe onvoorwaardelijker jullie vriendschap is, hoe belangrijker de relatie voor je zal zijn.

Discipline is goed, is te trainen en kan kalmte bevorderen.

Maar let op! Er is een verschil tussen vaardigheden opbouwen en passie vormgeven, of continue bezig zijn met perfectie, pleasen en nooit goed genoeg. Af en toe wat spanning is prima in het leven maar continue op je tenen lopen en vluchten of aanvallen is funest. Pulseren tussen (in)spanning en ontspanning is het devies!

Focus op liefde in plaats van op angst, Onvoorwaardelijkheid is top, maar grenzen stellen is soms belangrijk.

In het artikel over persoonlijk leiderschap leer je meer over het verschil tussen leven op basis van liefde versus leven op basis van angst. In het artikel over 'de kracht van compassie' over je hand uitsteken, grenzen stellen en compenserend gedrag. Beiden van grote invloed op het reguleren van je zenuwstelsel en daarmee op het aanpakken van je hechtingspatroon. 

Veeleisende partner of leidinggevende?

Besef dat niets is wat het lijkt. Anderen kunnen rustig of zelfverzekerd overkomen maar hechting speelt voor ieder mens een rol. Misschien is die ander onbewust van innerlijke (hechtings)patronen en is daarom zo pleasend of juist agressief. "Every body has a story" stond er vroeger op de muur van mijn sportschool. Ieder lichaam is anders en vereist maatwerk. En zo is het maar net! Door te doorzien wat er speelt bewaar je innerlijke rust, en activeer je jouw innerlijke (hechtings)angsten minder!

Luisteren naar de signalen van je lichaam

"Zit je veel in je hoofd" (ofwel denk je veel, pieker je, ben je enorm rationeel alles aan het beredeneren), of ben je vaak ineens afwezig of lijkt je denken totaal gescheiden te zijn van je lichaam/voelen/emoties (verdoofd of in andere dimensie), leer dan om ook naar je lichaam te luisteren. Zoals je nu weet pak je met denken enkel het 5% bewustzijn van je brein aan. Je lichaam heeft een eigen taal. Warm worden of koud worden, gespannenheid, prikkelgevoeligheid, opgeslagen trauma, plotselinge emoties (bijv. plotseling huilen bij een gebeurtenis of film of ineens woede ervaren). Ben jij je daar bewust van?

Je lichaam is zoals hierboven al beschreven een enorm (complex) intelligent systeem en wil je enkel helpen. Durf te ontspannen bij spanning, slaap voldoende bij vermoeidheid en neem gezonde voeding. Dat klinkt als een inkopper, maar is direct van invloed op jouw innerlijke rust, zelfvertrouwen en gemoedstoestand en daarmee op je reacties vanuit je hechting.  

Gun je zelf om te mogen groeien

Hechtingspatronen verander je niet met een aan / uit schakelaar. Gun jezelf de tijd om te mogen leren en groeien. Om los te laten en te veranderen. Zoek eventueel begeleiding daarbij. Zie een relatie die verbroken werd niet als een falen, maar als een stap in je leerproces. Vandaag is de eerste dag van de rest van je leven. 

Verbeter de wereld, begin bij jezelf

Onveilige hechting/bindings- en verlatingsangst zou wel eens een veel grotere invloed kunnen hebben op ons welzijn dan we denken. En zeker ook op de wereld waarin we leven. In een wereld waar op angsten ingespeeld wordt (met controlemaatregelen, prestatie focus) wordt onveiligheid en daarmee onzekerheid getriggerd. In een wereld waar continue mooie plaatjes via sociale media worden getoond, worden ook mogelijk gevoelens van onzekerheid of minderwaardigheid getriggerd. Dat zelfde geldt voor polarisatie, angstcultuur of agressie. 

Hechting, sociale contacten en liefdevolle relaties zijn de basis voor veilige ontplooiing in je leven. Voor (zelf) acceptatie en (zelf) waardering. De moeite waard dus om er bewust bij stil te staan. En vooral: om zelf mee te oefenen en het toe te passen in je relatie met anderen. Je groeit daarmee naar veiliger hechting.

Spectrum

Tot slot is het nog belangrijk te stellen dat onveilige hechting een 'spectrum' begrip is. Je kunt op een schaal van nul tot honderd procent onveilig zijn gehecht. Een beetje, of veel. Snel getriggerd, of enkel bij intensieve of bepaalde gebeurtenissen. Op het moment dat het je functioneren belemmert, je relaties negatief beïnvloed, het je liefdevol in het leven kunnen staan of je levensgeluk in de weg staat, is het zinvol om ondersteuning te zoeken.

Voel je beiden de bereidheid om naar je eigen patronen te kijken en voel je genoeg liefde voor jezelf en voor je partner om je angsten in de ogen te durven zien. Overweeg dan eens om met een therapeut of coach te praten. Dat kan patronen veel sneller blootleggen en vele handvaten geven om de zes stappen sneller en veiliger te kunnen zetten.

Door af en toe een coach te spreken kun je zowel leren als in de praktijk kijken hoe je je feitelijke gedrag kunt veranderen. En de coach kan steeds nuttige tips en oefeningen geven. En beiden kun je bij onzekerheid peilen of je dingen goed ziet: handel ik nu uit onvoorwaardelijke liefde? of vanuit mijn angst?

Besef dat je eventuele hechtingsvalkuil voor ALLE relaties relevant is. Dus mocht je huidige relatie er uiteindelijk toch geen stand mee houden, dan kan het voor een volgende relatie, de relatie met familieleden of collegiale contacten ook heel nuttig zijn iets aan die valkuil te doen.